Maagtorsie

Wat is een maagtorsie?

De maag is een zakvormig orgaan net achter het middenrif, voorin de buik. De maag functioneert als opvangcentrum van doorgeslikt voedsel, vocht en lucht. Door maagsap en bewegingen van de maagwand maakt de maag onderdeel uit van de spijsvertering; de inhoud van de maag wordt naar de darmen getransporteerd. Bij overmatige aanmaak van gas in de maag, in combinatie met het door­slikken van lucht, kan de maag plotseling gaan uitzetten (dilateren). Hierdoor verandert het zwaartepunt van de maag en kan deze om zijn lengteas draaien. Hierdoor wordt zowel de ingang als de uitgang van de maag dichtgedrukt. Als de gasvorming doorzet, verandert de maag in korte tijd van een slappe zak in een hard opgepompte voetbal. Een spoedgeval!

Door de spanning op de maagwand worden bloedvaten dichtgedrukt, waarbij een deel van de maagwand kan afsterven. De inhoud van de maag, die gifstoffen bevat, komt vrij in het lichaam. Ook wordt druk uitgeoefend op het middenrif waardoor de ademhaling bemoeilijkt wordt, zodat de zuurstofvoorziening van het bloed in de problemen wordt gebracht. Omdat een aantal grote bloedvaten die naar het hart lopen (gedeeltelijk) worden dichtgedrukt, zal de bloeddruk gaan dalen en kan de hond in shock raken. Indien er tevens sprake is van een maagdraaiing (torsie) zal ook de milt meedraaien. Dit kan gepaard gaan met afknellen van de milt, of zelfs met een milt­bloeding.

Vooral grote honden met een diepe borstkas zijn gevoelig voor maagtorsies. Met name bij de Duitse Dog, Berner-Zwitserse Sennen honden, Doberman, Boxer, Retriever , Bordeaux dog, Duitse Herder, Mechelse herder, Ierse wolfshond, Deerhound, maar ook bij kleinere rassen als de Bearded Collie, zien we regelmatig maagtorsies optreden. Oudere honden hebben een grotere kans op een maagtorsie, en wanneer een hond eenmaal een maagdilatatie heeft gehad, is de kans op herhaling duidelijk vergroot. Het is bekend dat honden waarvan een van de ouderdieren een maagtorsie hebben gehad, ook een verhoogd risico lopen op een maagtorsie. Verder hebben honden met een maagtorsie vaak een geschiedenis met maag-darmklachten in de periode van 1-3 maanden ervoor.

Hoe herken ik een maagtorsie?

Meestal ontstaan de problemen vlak na de maaltijd (maar soms ook uren later). De hond wordt onrustig en lijkt vaak te moeten braken. De hond probeert te braken maar er komt niets (loos braken). De buik links achter de ribboog is vaak hard en gezwollen.

Wat te doen?

Een groter spoedgeval is haast niet denkbaar. U dient zo snel mogelijk naar een dierenarts te gaan. Deze zal proberen de maag te sonderen met een slang. Soms is het nodig om eerst gas uit de maag te laten ontsnappen met een naald. Indien de maag gedraaid is, moet deze operatief teruggedraaid worden. De maag wordt dan aan de buikwand vastgezet om herhaling te voorkomen. Tevens wordt met infuus en medicatie de shock bestreden.

Homeopathische behandeling

Honden die veel last hebben van gasvorming in het maagdarmkanaal, lijken een grotere kans op het ontstaan van maagkantelingen te hebben. Ook lucht slikken blijkt van invloed te kunnen zijn. Om dit aanzuigen van lucht en gasvorming in het maagdarmkanaal tegen te gaan, kan gebruik worden gemaakt van het middel Carbo Vegetabilis D6. Dit homeopathische middel kan worden gebruikt bij honden die een verhoogd risico hebben op gasvorming, maar ook bij honden die al geopereerd zijn en die desondanks toch nog regelmatig maagzwelling (dilatatie) vertonen.

Is een maagdraaiing te voorkomen?

Er zijn vele adviezen te vinden van voederfabrikanten, op internet, in tekstboeken en artikelen, over het voorkómen van een maagtorsie bij de hond. Dit zijn adviezen zoals: geef meerdere kleine voedingen, vermijd te veel activiteit of veel drinken vlak voor of na de maaltijd, laat langzaam eten, geef de voorkeur aan droge brokken en verhoog de voerbak om luchtopname te verminderen. Maar al deze adviezen zijn niet wetenschappelijk bewezen. Een groot onderzoek in Canada (met 1638 honden) heeft aangetoond dat al deze aanpassingen geen verminderd risico geven op het krijgen van een maagtorsie. Het is bekend dat het verstandig is bij honden van ‘gevoelige rassen’ de maag preventief vast te laten hechten aan de buikwand, waarna de maag verkleefd aan de buikwand. Dit heet een gastropexie. Voorheen was dit een grote ingreep voor de hond, maar middels de laparoscopische
gastropexie is de maag via een eenvoudige ingreep vast te zetten. Deze operatie duurt veel korter dan via de ‘oude’ methode en de wondjes zijn veel kleiner. Dit betekent een snellere wondgenezing en minder pijn na de operatie. Een laparoscopische gastropexie kan al op jonge leeftijd plaatsvinden. Bij de vrouwelijke hond kan dit aansluitend aan de laparoscopische sterilisatie gebeuren, maar ook bij een reu wordt het geadviseerd.

Het is niet gezegd dat uw hond deze aandoening krijgt, maar bij de risicorassen of in geval van eerdere problemen, is het preventief vastzetten van de maag zeker aan te raden. Gastropexie geeft een aanzienlijke vermindering van het risico op een draaiing van de maag. Het risico op een maagtorsie (voor risicohonden (honden die zelf een maagtorsie hebben gehad, of waarvan een van de ouderdieren een maagtorsie heeft gehad)) is 54.5 %. Na een gastropexie is die kans nog maar 4.3 %.

Steven Schukking, Frans Smeur en Marèse van Haneghem,
Dierenartsen van Dierenkliniek Kortenoord, Wageningen

Bronvermelding:

– Journal of the American Animal Hospital Association; Diet-Related Risk Factors for Gastric Dilatation-Volvulus in Dogs of High-Risk Breeds.; 2004;40:192-203; Malathi Ragavan,DVM,PhD,Nita Glickman,MS, MPH, George McCabe, PhD, Gary Lantz, DVM, Lanwrence T. Glickman, VMD, DrPH.

– JAVMA, Vol 217, No. 10, November 15, 2000; Non-dietary risk factors for gstrics dilatation-volvulus in large and giant breed dogs.; Lawrence T. Glickman, VMD, DrPH; Nita W. Glickman, MS, MPH; Diana B. Schellenberg, MST; Malathi Raghavan, DVM,MS; Tana Lee, BA.